සටහන – ගයාන් කුමාර වීරසිංහ
අපේ රටේ මේ වන විට විධායක ජනාධිපතිවරුන් තෝරා පත්කර ගැනීමේ මැතිවරණ හතක් ම පවත්වා තිබේ. ඒ 1982, 1988, 1994,1999, 2005, 2010 සහ 2015 වර්ෂවලදීය. අටවැනි ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වීමට නියමිතව ඇත්තේ නොවැම්බර් 16 වෙනිදාටය. එදිනට ජනතාවගේ මනාපයෙන් ජනාධිපතිවන්නට සූදානමින් සිටින අපේක්ෂකයින්ට මැතිවරණ කොමිසමට නාමයෝජනා බාරදීමට දින නියමව ඇත්තේ එළඹෙන සදුදාට ය; එනම් හෙට දින ය. ඒ වෙනුවෙන් ඉකුත් සිකුරාදා වන විට දේශපාලන පක්ෂවලින් සහ ස්වාධිනව ඉදිරිපත්වන අපේක්ෂකයන් 30කට වැඩි පිරිසක් මැතිවරණ කොමිසමට ඇප මුදල් තැන්පත්කර තිබුණි.
මැතිවරණ කොමිසම සදහන් කරන ආකාරයට අනුව අද (06) මධ්යහන 12.00 දක්වාම අපේක්ෂකයන්ට ඇප මුදල් තැන්පත් කිරීමට හැකියාව ඇත්තේය. ඒ අනුව ජනාධිපතිවරණයේ අපේක්ෂකත්වය වෙනුවෙන් ඇප මුදල් තැන්පත් කළ අපේක්ෂකයන්ගේ ගණන වැඩිවනු මිස අඩු නොවනු ඇත. සිකුරාදා වන විට ජනාධිපති ධුරයට නාම යෝජනා බාරදීමේ අපේක්ෂාවෙන් ඇප මුදල් තැන්පත් කළ අපේක්ෂකයන්ගෙන් 14 දෙනෙකුට වැඩි පිරිසක් ඉදිරිපත් වන්නේ පිළිගත් දේශපාලන පක්ෂ වලිනි. 14කට වැඩි පිරිසක් ඉදිරිපත් වන්නේ ස්වාධිනවය.
මුල්ම ඇප මුදල
ජනාධිපතිවරණයට ස්වාධිනව අපේක්ෂකයන් ලෙස ඉදිරිපත් වීමට අවස්ථාව හිමි වන්නේ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරුන්ට ය. ඊට අමතරව ලියාපදිංචි නොකළ දේශපාලන පක්ෂයකින්ද අපේක්ෂකයෙක් වෙනුවෙන් මෙවර ඇප මුදල් තැන්පත් ඇත. එම අපේක්ෂකයා වන්නේ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නායක අනුර කුමාර දිසානායක මහතා ය. ඔහු වෙනුවෙන් ඇප මුදල් තැන්පත් කර ඇත්තේ ජාතික ජනබල වේගය නැමැති ලියාපදිංචි නොවූ පක්ෂයෙනි.
මෙවර ජනාධිපතිවරණයට අපේකෂකයෙක් ලෙස ඉදිරිපත් වීමට මුලින්ම ඇප මුදල් තැන්පත් කරන්නේ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයෙක් වන කැටගොඩගේ ජයන්ත පෙරේරා මහතා ය. ස්වාධින අපේක්ෂකයෙක් ලෙස ඔහු ඇප මුදල් තැන්පත් කිරීමෙන් අනතුරුව හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයෙක් වූ සිරිපාල අමරසිංහ මහතා ද ස්වාධින අපේක්ෂකයෙක් ලෙස ඇප මුදල් තැන්පත් කළේය. ශ්රී ලංකාවේ සමාජවාදී පක්ෂයේ අපේක්ෂිකාවක් ලෙස ආචාර්ය අජන්තා විජේසිංහ පෙරේරා මහත්මිය ඇප මුදල් තැන්පත් කරන්නේද ඒත් සමඟ ම ය. මේ තිදෙනාම ඇප මුදල් තැන්පත් කරන්නේ මැතිවරණය ප්රකාශයට පත්කර පැය 24 ක් ඉක්ම යන්නට මත්තෙනි.
ආචාර්ය අජන්තා පෙරේරා මහත්මියගේ අපේක්ෂකත්වය මෙවර විශේෂිතය. ඒ වසර 20 කට පසු ජනාධිපති ධුරයට අපේ රටේ කාන්තාවක් තරග කරන්නේ මෙවර වන බැවිනි. අවසන්වරට කාන්තාවක් ජනාධිපතිධුරයට තරගකර ඇත්තේ 1999 වසරේදීය. ඒ චන්ද්රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මියයි. මෙවර භික්ෂූන් වහන්සේ දෙනමක්ම ජනාධිපතිවරණයට තරග කිරීමට අපේක්ෂාවෙන් ඇප මුදල් තැන්පත්කර තිබේ. ඒ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයෙක් වන අපරැක්කේ පඤ්ඤානන්ද සහ ජනසෙත පෙරමුණේ නායක බත්තරමුල්ලේ සීලරත්න යන හිමිවරුන්ය. සීලරතන හිමියන් මෙවර ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත්වන්නේ තෙවැනි වරටය.
එක්සත් සමාජවාදී පක්ෂයේ මෙවරත් ජනාධිපතිධුර අපේක්ෂකයා ලෙස ඇප මුදල් තැන්පත්කර ඇත්තේ එම පක්ෂයේ නායක සිරිතුංග ජයසූරිය මහතාය. ඔහු මෙවර ජනාධිපතිවරණයට අපේක්ෂකයෙක් ලෙස ඉදිරිපත් වන්නේ සිව්වැනි වතාවටය. ඒ අනුව මෙවර මැතිවණයෙන් පසු විධායක ජනාධිපතිධූරයට ඉතිහාසයේ වැඩිම වාර ගණනක් තරග කර ඇති අපේක්ෂකයා වන්නේ සිරිතුංග ජයසූරිය මහතාය.
ශ්රී ලංකා කම්කරු පක්ෂයේ ඒ.එස්.පී. ලියනගේ සහ නව සිහළ උරුමයේ නායක සරත් මනමේන්ද්ර යන මහත්වරුන්ද මෙවර ජනාධිපතිවරණයට ඇප මුදල් තැන්පත්කර ඇත්තේ තෙවැනි වරටය. ප්රජාතන්ත්රවාදී එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ආරියවංශ දිසානායක, සමාජවාදී සමානතා පක්ෂයේ වජිරපානි විජේසිරිවර්ධන සහ ස්වාධින අපේකෂකයෙක් වන හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී අනුරුද්ධ පොල්ගම්පොල යන මහත්වරු මෙවර ජනාධිපති ධුර අපේක්ෂත්වයට ඇප මුදල් තැන්පත්කර ඇත්තේ දෙවැනි වරටත් ජනාධිපතිධුර අපේක්ෂකත්වය වෙනුවෙනි.
මෙවර ජනාධිපතිවරණයට ඇප මුදල් තැන්පත් කර ඇති සෙසු ස්වාධින අපේක්ෂකයන් වන්නේ හිටපු මන්ත්රීවරයෙක් වන මිල්රෝයි ප්රනාන්දු, සමන්සිරි හේරත්, විජිත කුමාර කීර්තිරත්න,සමරවීර වීරවන්නි සහ අශෝක වඩිගමංගාව යන මහත්වරුන් ය. ඊට අමතරව නව සම සමාජ පක්ෂයෙන් බැද්දේගමගේ නන්දිමිත්ර, ජාතික සංවර්ධන පෙරමුණෙන් රොහාන් පල්ලෙවත්ත සහ ශ්රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණෙන් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ, අපේ ජනබල පක්ෂයෙන් වැලිසර ගමගේ ප්රසන්න පෙරේරා යන මහත්වරු ද ඇප මුදල් තැන්පත් කර ඇත.
ප්රධාන අපේක්ෂකයෝ
මෙවර ජනාධිපතිවරණයේදී බොහෝ දෙනාගේ අවධානයක් යොමුව ඇත්තේ ගෝඨාහය රාජපක්ෂ සහ සජිත් ප්රේමදාස යන මහත්වරුන් දෙසටය. ජනාධිපති ධුරය වෙනුවෙන් තරගය ඇත්තේ ඔවුන් දෙදෙනා අතරය. සජිත් ප්රේමදාස මහතා වෙනුවෙන් ඇප මුදල් තැන්පත් වූයේ ඉකුත් සිකුරාදා ය. මෙදිනම සිහලදීප ජාතික පෙරමුණේ ජයන්ත ලියනගේ නව ප්රජාතන්ත්රවාදී පෙරමුණෙනි. ජාතික ජනතා ව්යාපාරය වෙනුවෙන් හිටපු යුද හමුදාපති මහේෂ් සේනානායක, පෙරටුගාමි පක්ෂය වෙනුවෙන් දුමින්ද නාගමුව යන මහත්වරු ඇප මුදල් තැන්පත් කර ඇති අතර බසීර් සේගුදාවුද්, පියසිරි විජේනායක, මහාචාර්ය රජීවි විජේසිංහ යන මහත්වරු ස්වාධීන අපේක්ෂකයන් ලෙස දහවල් වන විට ඇප මුදල් තැන්පත් කර තිබේ. සවස් වන විට තවත් පිරිසක් ඇප මුදල් තැන්පත් කර තිබුණි. මැතිවරණ ඉතිහාසය පිරිස්සීමේදී පෙනී යන ආකාරයට විධායක ජනාධිපතිවරණයක අපේක්ෂකත්වය වෙනුවෙන් වැඩිම පිරිසක් ඇප මුදල් තැන්පත් කර ඇත්තේද මෙවරය. එසේම වැඩිම ස්වාධින අපේක්ෂකයන් පිරිසක් ඇප මුදල් තැන්පත්කර ඇත්තේද මෙවර ජනාධිපතිවරණයට ය. පෙනී යන ආකාරය අනුව ජනාධිපතිවරණ ඉතිහාසයේ වැඩිම අපේක්ෂකයන් පිරිසක් තරඟ කරන මැතිවරණය බවට පත්වීමට ඉඩ ඇත්තේ ද මෙවර ජනාධිපතිවරණයේදීය.
මැතිවරණ මහ ලේකම් කාර්යාලයේ තොරතුරුවලට අනුව මෙතෙක් වැඩිම අපේක්ෂකයන් පිරිසක් ජනාධිපතිධුරයට තරග කළ මැතිවරණය ලෙස සැලකෙන්නේ 2010 වසරේ ජනවාරි 26 වෙනිදා පැවැති ජනාධිපතිවරණයයි. එම මැතිවරණයට ජනාධිපතිධුර අපේකෂකයින් 22 දෙනෙක් ඉදිරිපත් වී තිබුණි. එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ සහ නව ප්රජාතන්ත්රවාදී පෙරමුණෙන් සරත් ෆොන්සේකා එම මැතිවරණයේදී දේශපාලන පක්ෂ අපේක්ෂකයෝ වූහ.
ප්රබල ප්රතිවාදීන්
එම මැතිවරණය නියමිත ආකාරයට පැවැත්වීමට නියමිතව තිබුණේ 2010 වසර අගදී ය. එහෙත් 2005 වසරේදී පස්වැනි විධායක ජනාධිපතිධුරයට තේරී පත්වුණු මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ව්යවස්ථානුකූලව නවමු ජනවරමක් එවර උරගා බලන්නේ වසරකට පෙරය. එම ජනාධිපතිවරණය 2009 වසරේ නොවැම්බර් 23 වෙනිදා ප්රකාශයට පත්කරන අතර දෙසැම්බර් 17 වෙනිදා නාම යෝජනා බාර ගන්නා ලදි. එම ජනාධිපතිවරණයේදී මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ ප්රබලතම ප්රතිවාදියා බවට පත්වන්නේ ඔහු යටතේ සිටි හමුදාපතිවරයෙක් වූ සරත් ෆොන්සේකා මහතා ය. එවර ජනාධිපතිවරණයට එක්සත් ජාතික පක්ෂය අපේක්ෂකයෙක් ඉදිරිපත් නොකළ අතර ඔවුන් සහය පළකරනු ලැබුවේ සරත් ෆොන්සේකා මහතාට ය. එබැවින් ජනාධිපතිවරණය පුරාවටම තරගය පැවැතියේ ඔවුන් දෙදෙනා අතර ය. එවර ජනාධිපතිවරණෙයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා සමස්ත ඡන්ද ප්රමාණයෙන් සියයට 57.88 ක් හිමිකර ගනිමින් නැවතත් සිය බලය තහවුරුකර ගන්නා අතර සරත් ෆොන්සේකා මහතාට හිමිවන්නේ සියයට 40.15ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් පමණි. සෙසු අපේක්ෂකයන් විසි දෙනාගේම සමස්ත ප්රතිශතය වූයේ 1.97 ක් පමණි.
2010 ජනාධිපතිවරණයෙන් ජයගත් මහින්ද රාපක්ෂ මහතා දෙවැනි ධුර කාලයට දිවුරුම් දෙන්නේ වසර හයක පළමු ධුර කාලය අවසන් වූ 2010 නොවැම්බර් 19 වෙනිදාය. ඒ ශ්රේෂ්ඨාධිකරණයේ මත විමසුමකින් අනතුරුවය. ඒ අනුව මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ දෙවැනි ධුර කාලය ආරම්භවූයේ 2010 වසරේ නොවැම්බර් සිට ය. එතැන් සිට 2016 වසර දක්ව ජනාධිපතිධුරය වසර හයක් දැරීමට මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාට අවස්ථාව හිමි වූවත් ඔහු වසර දෙකකට පෙර නැවතත් ජනාධිපතිවරණයක් ප්රකාශයට පත් කරන්නේ 2014 වසරේ නොවැම්බර් 24 වෙනිදාය. ඒ සිය ජනප්රියභාවය නැවත වරක් උරගා බැලීමටය. දෙවරක් ම ජනාධිපති ධුරය දරා සිටි ඔහුට ඒ සඳහා අවස්ථාව උදාවන්නේ 18 වැනි ව්යවස්ථා සංශෝධනය හරහා ය. ඒ එම සංශෝධනයෙන් ජනාධිපතිධුර දැරීමට තිබුණු සීමා ඉවත් කර තිබුණු බැවිණි.
මැතිවරණ මහ ලේකම් කාර්යාලය විසින් හත්වැනි විධායක ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වීමට දින නියම කරන්නේ 2015 ජනවාරි 08 වෙනිදාටය. නාමයෝජනා භාරගන්නේ 2014 වසරේ දෙසැම්බර් 08 වෙනිදා ය. මෙතෙක් පැවැති ජනාධිපතිවරණවලදී වැඩියෙන්ම දෙවැනි තැනට අපේක්ෂකයන් ඉදිරිපත් වූ ජනාධිපතිවරණය වන්නේ ඒ මැතිවරණයයි. අපේක්ෂකයඑන් 19 දෙනෙක් එවර ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් විය. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ අරමුණ වන්නේ එම ජනාධිපතිවරණයෙන් ජයග්රහණය ලබා එක දිගට වසර අටක් ජනාධිපති ධුරයේ රැදී සිටින්නට ය. ඒ ඔහුට ඒ සදහා නීතිමය ප්රතිපාදන හිමිව තිබුණු බැවිණි.
ජනාධිපතිවරණ ඉතිහාසය
එවර ජනාධිපතිවරණයේ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ ප්රතිවාදියා වූයේ ඔහු නියෝජනය කළ ශ්රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේම මහ ලේකම්වරයාව සිටි මෛත්රීපාල සිරිසේන මහතාය. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාට එරෙහිව පොදු අපේක්ෂකයෙක් ලෙස මෛත්රීපාල සිරිසේන මහතා ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වන්නේ නව ප්රජාතන්ත්රවාදී පෙරමුණෙනි. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ඉදිරිපත් වන්නේ සුපුරුදු ලෙසම එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයෙනි.
රටේ තීරණාත්මක මැතිවරණයක් වූ එම ජනාධිපතිවරණයෙන් බොහෝ අය සිතුවේ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා විශිෂ්ට ජයග්රහණයක් හිමිකර ගනු ඇතැයි කියාය. එහෙත් අවසානයේ ජනාධිපති ධුරය හිමිකර ගන්නේ එක්සත් ජාතික පක්ෂය ප්රමුඛ සිවිල් සංවිධාන විසින් ජනාධිපති ධුරයට ගෙන ආ පොදු අපේක්ෂකයා වූ මෛත්රීපාල සිරිසේන මහතාය. හත්වැනි විධායක ජනාධිපතිධුරයට ඔහු පත්වන්නේ සියයට 51.28 ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් ලබා ගනිමිණි. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා එ් මැතිවරණයේදී හිමිවන්නේ සියයට 47.58 ක ඡන්ද ප්රතිශතයකි. සෙසු අපේක්ෂකයන් 17 දෙනාට බෙදී යන්නේ සියයට 1.14 ක් තරම් සුළු ඡන්ද ප්රතිශතයක් පමණි.
පළමු විධායක ජනාධිපතිවරණය
මෙරට ඉතිහාසයේ පළමු විධායක ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන්නේ 1982 වර්ෂයේදීය. 1982 වසරේ සැත්තැම්බර් 17 වෙනිදා නාම යෝජනා භාර ගන්නා අතර මැතිවරණය පැවැත්වෙන්නේ ඔක්තෝම්බර් 20 වෙනිදා ය. එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙන් ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතාත්, ශ්රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයෙන් හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව මහතාත්, ජනතා විමුක්ති පෙරමුණෙන් රෝහණ විජේවීර මහතාත්, සමස්ත ලංකා දෙමළ කොංග්රසයෙන් කුමාර් පොන්නම්බලම් මහතාත්, ලංකා සම සමාජ පක්ෂයෙන් කොල්වින් ආර් ද සිල්වා මහතාත්, නව සම සමාජ පක්ෂයෙන් වාසුදේව නානායක්කාර මහතාත් ජනාධිපතිධුරය සදහා තරග කළහ. එම මැතිවරණයේ ජයග්රාහකයා ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතාය. ඔහු සියයට 52.91ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් හිමිකර ගත්තේය. හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව මහතා හිමිකර ගන්නේ සියයට 39.07 ක ඡන්ද ප්රතිශතයකි. රෝහණ විජේවීර මහතා හිමිකර ගන්නේ සියයට 4.19 ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් පමණි. කුමාර පොන්නම්බලම් මහතාට හිමිවන්නේ සියයට 2.67 ක ඡන්ද ප්රතිශතයකි. අඩුම ඡන්ද ප්රතිශතයක් ලැබෙන්නේ කොල්වින් ආර්. ද සිල්වා සහ වාසුදේව නානායක්කාර යන මහත්වරුන්ටය. ඒ පිළිවෙලින් සියයට 0.90 සහ සියයට 0.26 වශයෙනි.
දෙවැනි විධායක ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන්නේ 1988 වසරේදීය. එකල රටම පවතින්නේ ගිනි ජාලාවකට මැදිවය. දෙවැනි විධායක ජනාධිපතිවරණය සඳහා නාම යෝජනා කැදවන්නේ 1988 වසරේ නොවැම්බර් 10 වෙනිදාය. මැතිවරණය පැවැත්වෙන්නේ දෙසැම්බර් 19 වෙනිදාය. මෙතෙක් පැවැති විධායක ජනාධිපතිවරණ ඉතිහාසයේ අඩුම අපේක්ෂකයන් පිරිසක් ඉදිරිපත් වූ මැතිවරණය ලෙස සැලකෙන්නේ මෙම ජනාධිපතිවරණයයි. එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙන් රණසිංහ ප්රේමදාස මහතාත්, ශ්රීලංකා නිදහස් පක්ෂයෙන් සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිණියත්, ශ්රී ලංකා මහජන පක්ෂයෙන් ඔසී අබේගුණසේකර මහතාත් එදා මැතිවරණයට තරග කරනු ලැබීය. ප්රධාන අපේක්ෂකයන් දෙදෙනා වූයේ රණසිංහ ප්රේමදාස මහතා සහ සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිණියත් ය. දෙදෙනාගේම ඡන්ද පොරොන්දුවක් වූයේ ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම අවලංගු කරමින් ඉන්දීය හමුදාවන් මෙරටින් පිටත් කරන බවකි. එම මැතිවරණයෙන් ජනාධිපතිධුරයට පත්වන්නේ රණසිංහ ප්රේමදාස මහතාය. ඒ සියයට 50.43 ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් ලබා ගනිමිනි. සිරිමාවෝ බණ්ඩාර නායක මැතිණිය විසින් ලබාගන්නේ සියයට 44.95 ක ඡන්ද ප්රතිශතයකි. ඔසී අබේගුණසේකර හිමිවන්නේ සියයට 4.63 ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් පමණි. එම මැතිවරණයේදී උතුරු නැගෙනහිර එල්.ටී.ටී.ඊ. පාලන ප්රදේශයේ වැසියන්ගේ ඡන්දය ප්රකාශ නොවීම විශේෂත්වයකි.
තෙවැනි විධායක ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන්නේ 1994 වසරේදීය. එම ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන විට විධායක ජනාධිපතිධුරය දරන්නේ ඩිංගිරි බණ්ඩා විජේතුංග මහතාය. ඒ රණසිංහ ප්රේමදාස ජනාධිපතිවරයා ජනාධිපතිවරයා 1993 වසරේ මැයි 01 වෙනිදා පැවැති මැයි රැලිය අතර තුර ත්රස්තවාදීන්ගේ බෝම්බයකට ගොදුර වන බැවිනි. එහිදී එවකට හිටපු අග්රාමාත්යවරයාවූ ඩිංගිරි බණ්ඩා විජේතුංග මහතා රණසිංහ ප්රේමදාස මහතාගේ අභාවයෙන් හිස්වූ ජනාධිපතිධුරය පත් කෙරෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයකගේ කැමැත්ත මතය. ඒ අනුව මෙරට තෙවැනි විධායක ජනාධිපතිවරයා වූයේ ඩිංගිරි බණ්ඩා විජේතුංග මහතාය.
දෙවැනි විධායක ජනාධිපතිවරණයෙන් පත්වූ ජනාධිපතිවරයාගේ වසර හයක ධුර කාලය අවසන් වන්නේ 1994 වසරේදීය. ඩිංගිරි බණ්ඩා විජේතුංග ජනාධිපතිවරයා තීරණය කරන්නේ දේශපාලනයෙන් විශ්රාම ගන්නටය. එබැවින් සිව්වැනි විධායක ජනාධිපති ධුරයට තරගකරන්නට එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙන් අවස්ථාව හිමිවන්නේ හිමිවන්නේ එජාපයේ පෙරලිකාරයෙක් වන ගාමිණි දිසානායක මහතාටය. ඔහුගේ ප්රබලතම ප්රතිවාදියා වන්නේ චන්ද්රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මැතිණියයි. සිය සැමියා වූ විජය කුමාරතුංග මහතාගේ ඝාතනයෙන් පසු එංගලන්තයේ වැඩි කාලයක් ජීවත් වූ ඇය මෙරටට ගෙන්වා ගන්නේ ඒ වන විට වැටී සිටි ශ්රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයට ජීවයක් ගෙන දෙන්නට ය.
ඒ පැමිණි ඇය 1993 වසරේ පැවැති පළාත් පාලන මැතිවරණයේ බස්නාහිර පළාත් මහ ඇමති අපේක්ෂිකාව වන්නේ මෙරට ඉතිහාසයේ කාන්තාවක් මහ ඇමතිනිය බවටද පත්වෙමිනි. ඇගේ ඒ දේශපාලන ගමන මහ ඇමති ධුරයෙන් නොනැවතුනි. 94 වසරේ අගෝස්තුවේ පැවැති මහා මැතිවරණයේ අගමැති අපේක්ෂිකාව වූයේ ඇයය. ලෝකයේ ප්රථම අග්රාමාත්යවරියගේ දියණිය එම මැතිවරණයෙන් ශ්රී ලංකාවේ අග්රාමාත්යධුරයට පත් දෙවැනි කාන්තාව බවට පත්වන්නේ විශිෂ්ට ජයග්රහණයක් ද සමගිනි. 1994 වසරේ නොවැම්බර් 07 වෙනිදා පැවැති ජනාධිපතිවරණයට ඇය එන්නේ එකී ජයග්රහණයන් ද සමඟිනි. චන්ද්රිකා සහ ගාමිණි හැරුණුකොට තෙවැනි විධායක ජනාධිපතිවරණයට තරග කළ අපේක්ෂකයන් අතර තවත් අපේක්ෂකයන් සිව් දෙනෙක් විය. ඒ අය අතර ශ්රී ලංකා ප්රගතිශීලී පෙරමුණේ නිහාල් ගලප්පත්ති, සිංහලේ මහා භුමි පුත්ර පක්ෂයේ හරිච්චන්ද් විජේතුංග යන මහත්වරු දේශපාලන පක්ෂවලින් ඉදිරිපත්ව සිටි අතර හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරු වන ඒ.ජේ.රණසිංහ සහ හඩ්සන් සමරසිංහ යන මහත්වරු ස්වාධින අපේක්ෂකයන් ලෙස ඉදිරිපත් ව සිටියහ. චන්ද්රකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මිය ඉදිරිපත් වන්නේ ශ්රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය කේන්ද්ර කරගනිමින් බිහිවූ සංධානයක් වන පොදු පෙරමුණ යටතේය.
එම මැතිවරණයේදී චන්ද්රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මියගේ ප්රබලතම ප්රතිවාදියා වූයේ ගාමිණී දිසානායක මහතාය. එහෙත් ඔහු කොළඹ තොටළගදී 1994 වසරේ ඔක්තෝම්බර් 24 වෙනිදා පැවැති මැතිවරණ වේදිකාවකදී ත්රස්තවාදීන්ගේ ගොදුරක් බවට පත්වීමත් සමග ඇගේ ප්රතිවාදියා බවට පත්වන්නේ ගාමිණි දිසානායක මහතාගේ බිරිඳ වජිරා ශ්රීමතී දිසානායක මහත්මියයි. ඇයට එම අවස්ථාව ලැබෙන්නේ ජනාධිපතිවරණ පනතේ විධිවිධානයන්ට අනුවය.
එම මැතිවරණයෙන් චන්ද්රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මිය ලබන්නේ විශිෂ්ට ජයග්රහණයකි. දිවයිනේ සියලුම දිස්ත්රික්වල බලය හිමිකරගන්නේ ඇය ය. ආසන 196 න් ඇයට ජයග්රහණය හිමිකරගන්නට නොහැකි වන්නේ මහියංගනය ආසනය පමණි. ඇය සිව්වැනි විධායක ජනාධිපතිධුරයට එ් මැතිවරණයේ ජයග්රහණයත් සමඟ පත්වන්නේ වාර්තා පිට වාර්තා රැසක්ද තබමිනි. ඒ අතර විශිෂ්ටතම වාර්තාව වන්නේ ලෝකයේ ප්රථම විධායක ජනාධිපතිධුරයට පත් කාන්තාව ලෙස ඇය ඉතිහාසයට එක්වීමය. ඇය ඒ සඳහා ලබාගත් ඡන්ද ප්රතිශතය වන්නේ සියයට 62.28 කි. වජිරා ශ්රීමතී දිසානායක මහත්මිය ලබාගත් ඡන්ද ප්රතිශතය වන්නේ සියයට 35.91 කි.
1994 වසරේ නොවැම්බර් 11 වෙනිදා සිව්වැනි විධායක ජනාධිපතිවරිය ලෙස අගවිනිසුරු ජී.පී.එස්.ද සිල්වා මහතා ඉදිරියේ දිවුරුම් දුන් චන්ද්රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මියට වසර හයක් එම ධුරයේ රැදී සිටීමට අවස්ථාව හිමිව තිබුණත් ඇය තීරණය කරන්නේ පස් වසරකින් නැවතත් ජනාධිපතිවරණයකට යන්නටය. ඒ අනුව සිව්වැනි විධායක ජනාධිපතිවරණය ඇය විසින් කැදවන්නේ 1999 වසරේ ඔක්තෝම්බර් 20 වෙනිදාය. නොවැම්බර් 15 වෙනිදා ජනාධිපතිවරණය වෙනුවෙන් නාම යෝජනා කැදවන අතර ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන්නේ දෙසැම්බර් 21 වෙනිදාය. එම මැතිවරණයේ ඇගේ ප්රබලතම ප්රතිවාදියා වන්නේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ නායක රනිල් වික්රමසිංහ මහතාය. ඊට අමතරව එම ජනාධිපතිවරණයට තවත් අපේක්ෂකයන් 11 දෙනෙක්ම ඉදිරිපත්ව සිටියහ. එබැවින් ජයග්රහණයේ වැඩි වාසිය තිබුණේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ අපේක්ෂකයා වූ රනිල් වික්රමසිංහටය. එහෙත් අනපේක්ෂිත ලෙස එම මැතිවරණයේ අවසන් රැළිය පැවැත්වූ කොළඹ පුරහල් භුමියේදී දෙසැම්බර් 18 වෙනිදා රාත්රියේදී එල්.ටී.ටී.ඊ.යේ මරාගෙන මැරෙන බොම්බකාරියකගේ ප්රහාරයෙන් තුවාල ලබන ඇයට එල්ල වන්නේ ජනතාවගේ අනුකම්පාවය. ඒ නිසාම ඇගේ ජයග්රහණයේ මාවතද එළිපෙහෙළි වන අතර ඇය එම මැතිවරණයෙන්ද ජයග්රහණය ලබන්නේ සියයට 51.12 ක ඡන්ද ප්රතිශතක් හිමිකර ගනිමිනි. රනිල් වික්රමසිංහ මහතාට හිමිවන්නේ සියයට 42.71 ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් පමණි.
කාන්තාවක්
මෙරට පුද්ගලික විද්යුත් මාධ්ය වෙත ජනාධිපතිවරණයකට අදාළව ප්රවෘත්ති පළ කිරීමට අවසරය ලැබෙන්නේ මෙම ජනාධිපතිවරණයේ වීම විශේෂත්වයකි. එම අවස්ථාව පුද්ගලික විද්යුත් මාධ්යයට උදාකර දෙන්නේ චන්ද්රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග මහත්මියයි. එදා පුරහල් භුමියේදී එල්ලවුණු ත්රස්ත ප්රහාරයෙන් ඇගේ දකුණු ඇසට දරුණු ලෙස හානි සිදුව තිබුණු බැවින් වැඩිදුර ප්රතිකාර සඳහා විදෙස් ගතවන්නේ දෙසැම්බර් 22 දාම එවකට හිටපු අගවිනිසුරු සරත් එන්.ද සිල්වා මහතා ඉදිරියේ සිව්වැනි විධායක ජනාධිපති ලෙස දිවුරුම් දීමෙන් අනතුරුවය.
1994 වසරේ පැවැති තෙවැනි විධායක ජනාධිපතිවරණයෙන් ඇයට එම ධුරය දරන්නට අවස්ථාව උදාවන්නේ වසර හයකටය. ව්යවස්ථාපිත ප්රතිපාදනයන්ට අනුව ඇය සිව් වැනි ජනාධිපතිවරණයෙන්ද ඇය ජයග්රහණය කළේ නම් ඇයට පළමු ධුර කාලයට හිමි සෙසු වසරද හිමිවනු ඇත. එම අවස්ථාව උදාවන්නේ තෙවැනි ධුර කාලය අවසන් වීමෙන් අනතුරුව සිව්වැනි ධුර කාලයට ඇය විසින් දිවුරුම් දීමෙන් පමණි. එහෙත් ඇය නැවතත් ජනාධිපතිවරයා ලෙස දිවුරුම් දෙන්නේ සිව්වැනි ජනාධිපතිවරණය පැවැති දිනට පසුදිනය. එබැවින් ඇයට පළමු ධුර කාලයේ වසරක් අහිමි වන්නේ පස්වැනි විධායක ජනාධිපති මැතිවරණය 2005 වසරේ පැවැත්වීමට දින නියම වෙමිනි.
එවර ජනාධිපතිවරණයේ ප්රධාන ප්රතිවාදීන් දෙදෙනා වූයේ මහින්ද රාජපක්ෂ සහ රනිල් වික්රමසිංහ යන මහත්වරුන් ය. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයෙන් තරග කළ අතර රනිල් වික්රමසිංහ මහතා තරග කරනු ලැබුවේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙනි. එම මැතිවරණයට අපේක්ෂකයන් 13 දෙනෙක් ඉදිරිපත් වී සිටියහ. මුල සිටම එම මැතිවරණ සටනේ ඉදිරියෙන්ම සිටියේ රනිල් වික්රමසිංහ මහතාය. එහෙත් අවසානයේදී තියුණු තරගයකින් පසු පස්වැනි විධායක ජනාධිපතිවරයා ලෙස පත්වන්නේ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාය. ඔහු ලබාගත් ඡන්ද ප්රතිශතය වූයේ සියයට 50.29 කි. රනිල් වික්රමසිංහ මහතාට හිමිවන්නේ සියයට 48.43 ක ඡන්ද ප්රතිශතයකි. සෙසු අපේක්ෂකයන් 11 දෙනා අතර බෙදී යන්නේ සියයට 1.28 ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් පමණි.
මෙරට විධායක ජනාධිපතිවරණ ඉතිහාසය මෙසේ ලියැවී ඇතත් මෙවර ජනාධිපතිවරණයෙන් පසු එම ඉතිහාසය වෙනස්වීමට ඇති ඉඩකල බොහෝය. පෙනී යන ආකාරයට අනුව වෙන කිසිදු ජනාධිපතිවරණය නොදුටු ආකාරයේ තියුණු තරඟයක් මෙවර ජනාධිපතිවරණයේදී අපේක්ෂා කළ හැකිය. මැතිවරණ කොමිසමක් යටතේ පැවැත්වෙන පළමු විධායක ජනාධිපතිවරණය වන්නේද මෙවර ජනාධිපතිවරණයයි. මැතිවරණ කොමිසම සිය බලය භාවිත කරන ආකාරය ද මෙවර ජනාධිපතිවරණයට දැඩි ව බලපානු ඇතැයි බොහෝ දෙනාගේ විශ්වාසයයි.