ශ්‍රී ලංකාවේ නීති විරෝධී මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය, ප්‍රධාන වශයෙන් නාගරික නගරවල පදිංචිකරුවන් කංසාවල සිට මෙතම්ෆෙටමින් දක්වා පරිභෝජන රටාවන්හි සැළකිව යුතු වෙනසක් පෙන්නුම් කරන බව පාත්ෆයින්ඩර් පදනම විසින් කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී තිබේ.
නීති විරෝධී මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම පිළිබඳ පාත්ෆයින්ඩර් ජාතික ආරක්ෂක විස්තරයට අනුව, විදේශයන්හි සිට ආරම්භ වන බොහෝ නීති විරෝධී මත්ද්‍රව්‍ය අරාබි මුහුද හරහා මෙරටට ප්‍රවාහනය කෙරේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ භූගෝලීය පිහිටීම, නැගෙනහිර සහ බටහිර සම්බන්ධ කරන අන්තර්ජාතික මත්ද්‍රව්‍ය සැපයුම් දාමයේ තීරණාත්මක මාර්ගයක් ලෙස ස්ථානගත කර ඇත.
ජාවාරම් මෙහෙයුම් විශේෂයෙන් සංකීර්ණ වන අතර වගාකරුවන්, නිෂ්පාදකයින්, ප්‍රවාහනය කරන්නන්, අලෙවිකරුවන් සහ දේශීය බෙදාහරින්නන් ලෙස බොහෝ පිරිසක් ඊට සම්බන්ධ වේ.
බොහෝ විට, අලෙවිකරුවන් ගල්ෆ් කලාපයේ පදිංචි ශ්‍රී ලාංකික සම්භවයක් ඇති අය වෙති.
සැපයුම්කරුවන් පකිස්ථානයේ ගෝත්‍රික ප්‍රදේශවලින් ආරම්භ වන අතර, ප්‍රවාහකයන් හෝ ජාවාරම්කරුවන්, සාමාන්‍යයෙන් ඉරාන සම්භවයක් ඇති අයයි.
බොහෝ විට ශ්‍රී ලංකාවේ වෙරළබඩ තීරය දිගේ පදනම් වූ දේශීය බෙදාහරින්නන්, මැද පෙරදිග මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම් කරුවන් සමඟ සෘජුවම සම්බන්ධ වේ.
සමුද්‍රීය මාර්ගවලට අමතරව, බහාලුම් නැව්ගත කිරීම, ගුවන් මගීන් සහ වේගවත් පාර්සල් සේවා ඇතුළු තැපැල් සේවා හරහා ජාවාරම සිදුවන බව අධ්‍යයනයට අනුව සඳහන් වේ.
ඵලදායී ජාතික ඖෂධ පාලන උපාය මාර්ගයක් සංවර්ධනය කිරීම සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම කළ යුතු බව අධ්‍යයනය සිදුකළ සංවිධානය කියයි.
දකුණු ආසියානු කලාපය පශ්චාත් ගැටුම්, අඩු සංවර්ධිත සහ මධ්‍යම ආදායම් ලබන රාජ්‍යයන්ගේ මිශ්‍රණයකින් සමන්විත වන අතර, ඒ සෑම එකක්ම පොදු සහ අද්විතීය අභියෝගවලට මුහුණ දෙයි.
මත්ද්‍රව්‍ය ගැටලුවට ඵලදායී හා සම්බන්ධීකරණ ප්‍රතිචාරයක් සඳහා කලාපීය සහයෝගීතාව අත්‍යවශ්‍ය වේ.
කලාපයේ මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරමට එරෙහිව සටන් කිරීමේදී ඵලදායී උපාය මාර්ගයක් සංවර්ධනය කිරීම සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා රාජ්‍ය ආයතන, සිවිල් සමාජය, ශාස්ත්‍රීය ක්ෂේත්‍රය සහ අනෙකුත් අදාළ අංශ ඇතුළු සියලුම පාර්ශවකරුවන් සම්බන්ධ කර ගනිමින් ප්‍රතිසංස්කරණය කරන ලද, සම්බන්ධීකරණය කරන ලද සහ සංකේන්ද්‍රිත උත්සාහයක් අත්‍යවශ්‍ය වේ.
ජාතික අන්තරායකර ඖෂධ පාලන මණ්ඩලයේ වාර්තාවල 2023 දී මත්ද්‍රව්‍ය ආශ්‍රිත අත්අඩංගුවට ගැනීම් සංඛ්‍යාව 162,088 දක්වා ළඟා වී ඇති බව සඳහන් වේ.
මෙම අත්අඩංගුවට ගැනීම්වලින් 66,142ක් (40.8%) හෙරොයින් සම්බන්ධ, 68,845ක් (42.2%) කංසා සම්බන්ධ සහ 26,096ක් (16.1%) මෙතම්ෆෙටමින් සම්බන්ධ ඒවා විය.
මෙය 2019 දී වාර්තා වූ 89,321ට සාපේක්ෂව මත්ද්‍රව්‍ය සම්බන්ධ අත්අඩංගුවට ගැනීම්වල 90%ක වැඩිවීමක් සනිටුහන් කරයි.
2022 අප්‍රේල් මාසයේදී ඇෆ්ගනිස්ථානයේ (DfA) පොපි වගාව සහ සියලුම මත්ද්‍රව්‍යවලට බලධාරීන් විසින් පනවන ලද තහනමෙන් පසුව, ඇෆ්ගනිස්ථානයේ අබිං වගාව සහ නිෂ්පාදනය පිළිබඳ සමීක්ෂණයක් මත පදනම්ව, එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය සහ අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලයේ පර්යේෂණ සහ ප්‍රවණතා විශ්ලේෂණ ශාඛාව විසින් නිකුත් කරන ලද වාර්තාවකින් කියැවුණේ 2023 දී වගාවේ 95%ක පහත වැටීමක් පෙන්නුම් කරන බවයි.
කෙසේවෙතත්, එම පර්යේෂණයෙන් පෙනී ගියේ කලාපය තුළ මෙතම්ෆෙටමින් ජාවාරම අඛණ්ඩව ඉහළ යන බවයි.
මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරමේ නැගී එන ප්‍රවණතා සහ පරිණාමය වන රටා විශ්ලේෂණය කිරීමෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ සාම්ප්‍රදායික මත්ද්‍රව්‍යවල සිට ඇම්ෆෙටමින් වර්ගයේ උත්තේජක සහ රසායනික වැනි කෘත්‍රිම මත්ද්‍රව්‍ය වෙත මාරු වී ඇති බවයි.
