චීන එක්සිම් (EXIM) බැංකුවෙන් අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 500කට සමාන රෙන්මින්බි (RMB) ණයට ගැනීමට සහ දිගු කලක් ප්‍රමාද වූ මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ගයේ පළමු කොටස සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා රජයේ අරමුදල්වලින් අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 438ක් ලබා දීමට ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක කැබිනට් අනුමැතිය ඉල්ලා ඇත.
මෙයින් අදහස් වන්නේ යුවාන් ආදායමක් නොමැති ශ්‍රී ලංකාවට ණය ආපසු ගෙවීම සඳහා රටේ අමෙරිකානු ඩොලර් සංචිත පරිවර්තනය කිරීමට සිදුවන බවයි.
මේ සඳහා මුල් වාණිජ කොන්ත්‍රාත් ගිවිසුමට සංශෝධනයක් අවශ්‍ය වන අතර ඒ සඳහා කැබිනට් අනුමැතිය ද ඉල්ලා ඇත.
අමෙරිකානු ඩොලර් සිට යුවාන් දක්වා මුදල් වෙනස් කිරීම චීන එක්සිම් බැංකුවේ ඉල්ලීම පරිදි සිදු වේ.
මෙම මස මුලදී, කඩවත සිට මිරිගම දක්වා කිලෝමීටර් 37.1ක දුර ඉදිකිරීමේ කොන්ත්‍රාත්කරු වන මෙටලර්ජිකල් කෝපරේෂන් ඔෆ් චයිනා ලිමිටඩ් (MCC) වෙතින් හිඟ මූල්‍ය හිමිකම් විශ්ලේෂණය කිරීම සඳහා පත් කරන ලද කමිටුවක්, රුපියල් බිලියන ගණනක ගෙවීම් පියවා මාර්ගයේ ඉතිරි කොටස ඉදිකිරීම සඳහා එම සමාගම සමඟම සාකච්ඡා කිරීමට නිර්දේශ කළේය.
2020 සැප්තැම්බර් මාසයේ ඉදිකිරීම් ආරම්භ කළ දා සිට චීන එක්සිම් බැංකුවේ අරමුදල් සහිත මෙම ව්‍යාපෘතිය ප්‍රගතියෙන් සියයට 36.38ක් පමණක් ලබා තිබියදී නතර වී ඇත.
මෑත කාලීන ප්‍රමාදයන් බොහෝ දුරට ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදයට හේතු වූ අතර එමඟින් එක්සිම් බැංකුවෙන් ණය ගෙවීම් අත්හිටුවීම සහ දිගු ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ක්‍රියාවලියක් සිදුවිය.
ශ්‍රී ලංකා රජය සහ චීන එක්සිම් බැංකුව මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ගය සඳහා මුදල් සැපයීමට 2019 මාර්තු මස මුලදී ණය ගිවිසුමකට එළඹිණි.
ශ්‍රී ලංකාවේ බාහිර ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ක්‍රියාවලිය යටතේ 2024 ජුනි මාසයේදී එම කොන්ත්‍රාත්තුවට සංශෝධනයක් අත්සන් කරන ලදී.
මෙම වසරේ අප්‍රේල් මාසයේදී, ජනාධිපති දිසානායක යටතේ ඇති මුදල්, සැලසුම් සහ ආර්ථික සංවර්ධන අමාත්‍යාංශය, එක්සිම් බැංකු මූල්‍යකරණය සමඟ මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ගය අඛණ්ඩව කරගෙන යෑමට රජයේ කැමැත්ත චීනයට දැනුම් දුන්නේය.
එහිදී එක්සිම් බැංකුව විසින් මුදල් ඒකකයේ වෙනසක් ඉල්ලා සිටියේය.
පසුව ණය මුදල සහ පොලී අනුපාතය යනාදිය පිළිබඳ සාකච්ඡා පැවැත්වූ අතර, පොලී අනුපාත සීමාව සහ 2.5% සිට 3.5% දක්වා සීමාවක් සඳහා එකඟතාවකට පැමිණියේය.
මුල් එක්සිම් බැංකුවේ සහන ණය මුදල අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 989ක් වූ අතර, අත්හිටුවීමට පෙර ඉන් ලබා දී ඇත්තේ අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 51.5ක් පමණි.
ඉතිරිය අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 938ක් වුවද, ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමෙන් පසු එක්සිම් බැංකුව, දැන් ගෙවීමට කැපවී ඇත්තේ අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 500ක් පමණි.
එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, ඉතිරි අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 438 ලබා දීමට ශ්‍රී ලංකා රජය කටයුතු කර ඇත.
කොන්ත්‍රාත්තුව අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යෑමත් සමඟ, රජය කොන්ත්‍රාත්කරුට හිමිකම් සහ පොලිය වශයෙන් අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 200ක් පමණ ගෙවිය යුතුය.
මෙටලර්ජිකල් කෝපරේෂන් ඔෆ් චයිනා ලිමිටඩ් වෙත ලබා දී ඇති 2015-16 සෘජු කොන්ත්‍රාත්තුව අවලංගු කර, නැවුම්, තරඟකාරී, විවෘත ටෙන්ඩර් කැඳවීමට ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම ඉදිකිරීම් සමාගම් පහක් විසින් කළ යෝජනාව මේ අනුව නොසළකා හැර තිබේ.
