කකාපෝ ගිරවා යනු, නවසීලන්තයේ වෙසෙන නිශාචර සත්වයෙකි. කකාපෝට පියාසර කල නොහැකි අතර ඔවුන් මේ වන විට බරපතල ලෙස වද වීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති සත්වයකි.
නවසීලන්තයේ දූපත් වලට මිනිසුන් පැමිණීමට කකාපෝ ගිරවුන් නවසීලන්තයේ වනාන්තර පුරා සුලභව දක්නට ලැබුණි, නමුත් මිනිසුන් විසින් හඳුන්වා දුන් ක්ෂීරපායින් විසින් බල්ලන් පූසන් ආදි සතුන් දඩයම් කිරිම නිසා වඳවීමේ තර්ජනය පැමිණි අතර 1990 ගණන්වල මැද භාගයේදී පමණක් කුරුල්ලන් 50 ක් පමණට විය.
නවසීලන්තය පුරා සිටි කකාපෝ ගිරවුන් මාඕරි ජනතාව පැමිණීමෙන් පසු බහුලව අඩුවීමට පටන් ගත්තේය. 1930 පමණ වන විට ඔවුන් උතුරු දූපතෙන් අතුරුදහන් වූ නමුත් දකුණු දූපතේ තෙත් ප්‍රදේශවල වැඩි පිරිසක් සිටි අතර. අවසාන පක්ෂීන් 1980 දශකයේ අගභාගයේදී ෆයර්ඩ්ලන්ඩ්හිදී මිය ගියේය. කුරුල්ලන් දෙසියයකට වඩා අඩු ජනගහනයක් 1977 දී ස්ටුවර්ට් දූපතේදී සොයා ගන්නා ලද නමුත් බළලුන් ආදි විලෝපිකයන්ගේ දඩයම් හේතුවෙන් මෙම ජනගහනය ද අඩුවෙමින් පැවතුනි. 1980 සහ 1990 දශකය තුළ සමස්ත දන්නා ජනගහනය ස්ටුවර්ට් දූපතේ වෙරළට ඔබ්බෙන් වූ හුවා කොඩ්ෆිෂ් දූපත, මාල්බොරෝ සවුන්ඩ්ස් හි මෝඩ් දූපත සහ හවුරාකි බොක්කෙහි හවුටුරු බාධක දූපත වෙත මාරු කරන ලදී. එතැන් සිට කුරුල්ලන් විටුවා හූ, මෝඩ් දූපත සහ හවුටුරු අතර මෙන්ම ෆයර්ඩ්ලන්ඩ් හි අලුතෙන් විලෝපිකයන්ගෙන් තොර වූ හුණු සහ ඇන්කර් දූපත් අතරට ගෙන ගොස් ඇත. කකාපෝ දැන් ජීවත් වන්නේ වනාන්තර දූපත් වල පමණි.
පසුව විලෝපිකයන් හා ජනතාව වෙනත් දූපත් කරා මාරුවීම් හා වාසස්ථාන වෙනස් කිරිම හේතුවෙන් නැවත කකපෝ ගිරවුන් වර්ධනය විය.
කකාපෝ ගිරවුන් සුදුමැලි බකමූණෙකු වැනි මුහුණක් සහිත විශාල පෙනුමක් ඇති අතර වනාන්තරවල බිම වාසය කරයි. කකාපෝ ගිරවා පාසි කොළ පාටින් කහ සහ කළු පැහැයෙන් යුක්ත වන අතර ඊට සමාන නමුත් වඩා කහ පහතින් ඇත. බෙල්ල ප්‍රදේශය ලා කහ පැහැයක් ගනී. කකුල් සහ පාද අළු පැහැයෙන් යුක්ත වේ.
සාමානයෙන් කකාපෝ ගිරවුන්ගේ ආයු කාලය වසර 100 ක් දක්වා වාර්තා වී ඇති ලොව දීර්ඝතම කාලයක් ජීවත් වෙන සතුන් කොට්ඨාසයක් ලෙස හදුනාගෙන ඇත. නවසීලන්තයේ ඕමාරි නම් ග්‍රෝත්‍රික ජනතාව තමන්ගේ ඇදුම් පැලදුම් සකස් කර ගැනීමට කකපෝ ගිරවුන්ගේ පිහාටු යොදාගෙන ඇති අතර සුරතලයට ඇති කිරිම පිණිසද ගිරවුන් භාවිතා කර තිබේ.
කකාපෝ ගිරවුන් 210 ක් 2020 ජුනි මාසයේදී නවසීලන්තයේ සිටි අතර ඒ සතුන් සියළුම දෙනා දැඩි ලෙස අධීක්ෂණය කර කළමනාකරණය කරමින් ආරක්ෂා කරනු ලබයි.
කකාපෝ නිශාචර හා හුදෙකලාව වාසය කරන අතර වසර ගණනාවක් එකම නිවාස පරාසයක වාසය කරයි. ඔවුන් පොළව මත ජිවත් වන අතර ආහාර සොයා ගස්වලට ඉහළට නගී. ඔවුන් බොහෝ විට ගස් වලින් පැන ඔවුන්ගේ ගමන් කරයි.
කකාපෝ සම්පූර්ණයෙන්ම නිර්මාංශ වේ. ඔවුන්ගේ ආහාර වේලට කොළ, අංකුර, මල්, පර්ණාංග අතු, පොතු, මුල් ආදිය ආහාරයට ගනී.
