අසිරිමත් සිදුවීම් රැසක් සිදුවූ වප් පුන් පොහෝ දිනය අදට යෙදී තිබේ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ තව්තිසා දෙව්ලොව සිට සංකස්ස පුරයට වැඩම වීම, මතු බුදුවන මෛත්‍රී බෝසතුන් ගෞතම බුදු සසුනේ පැවිද්ද ලබාගැනීම හා විවරණ ලැබීම, සංඝමිත්තා තෙරණිය හා ජය ශ්‍රී මහා බෝධියේ දක්ෂිණ ශාඛාව වැඩමවා ගැනීමට අරිට්ඨ අමාත්‍යතුමා ඇතුළු දූත පිරිස දඹදිවට පිටත්කර හැරීම, අරිට්ඨ අමාත්‍යතුමා ඇතුළු පිරිස පැවිදි වී ධර්ම විනය හදාරා විනය සංගායනා කිරීම, පෙරවස් සමාදන් වූ භික්ෂූන් වහන්සේලා මහා පවරණයෙන් වස් පවාරණය කිරීම හා චීවර මාසයේ ආරම්භය මෙම වප් පුරපසළොස්වක පොහෝ දිනයේ සිදුවූ වැදගත් සිදුවීම් අතර ප්‍රමුඛ වේ.
වප් පොහෝ දිනට පසු දින සිට ඊළඟට එළඹෙන ඉල් පොහෝ දින දක්වා කාලය චීවර මාසය ලෙස නම්කර ඇත. මෙම මාසය චීවර මාසය ලෙස නම් කරනු ලබන්නේ වසරකට වරක් සිදුකරන කඨින චීවරයන් පූජා කිරීමට අවස්ථාව උදාවන්නේ මෙම මාසය තුළ බැවිනි.
‘වස්සානේ වස්සං උපගන්තුං‘ යන බුද්ධ නියමයට අනුව උපසපන් භික්ෂූන් වහන්සේලා ඇසළ පුන් පොහෝ දින පොහොය කර අව පැළවිය දවසේ පෙරවස් සමාදන් වූ භික්ෂු වස් තෙමස අවසන්ව මහා පවාරණය සිදු කරන්නේ මෙම වප් පොහෝ දිනය. අට මහා කුසල් ගණයට අයත් පිංකම් අතර පළමු පිංකම වන්නේ කඨින චීවර පූජාව වේ. ‘කඨිනට්ඨ පරිකනාරං‘ යනුවෙන් එය සඳහන් වේ. භික්ෂූන් වහන්සේලාට මෙන්ම සැදැහැවත් ගිහි ජනතාවට ද මෙම කාලපරිච්ඡේදය ඉමහත් ආනිසංස ගෙන දෙන කාලයක් වේ. මෙම කඨින පිංකම කර ගැනීමට කරුණු ගණනාවක්ම සම්පූර්ණ විය යුතු වේ. එම කරුණු අතර උපසම්පදාවලත් භික්ෂු නමක් ඇසළ පොහෝ දින පොහොය කර අව පෑළවිය දින පෙරවස් සමාදන් විය යුතුයි.
තවද අකනිට්ඨක බඹ ලොවට උසට රත්රන්වලින් ථූපයක් සාදා පූජා කළත් එහි ආනිසංස කඨින චීවර පූජාවකින් ලැබෙන ආනිසංස දහසයෙන් කොටසක්වත් නොවන බව දැක්වේ. මහපොළව මෙන් කම්පා නොවෙන මහාමේරූ පර්වතය මෙන් නොසෙල්වෙන වජ්‍රපර්වතය මෙන් නොමිදෙන හෙයින් කඨිනය යනුවෙන් ව්‍යවහාර කරනු ලැබේ. මෙහි අනුසස් එතරම්ම බලවත් වේ. පංචානන්තරීය අකුසල කර්මයක් හැර ඉන් මෙහා යම් යම් සුළු අකුසල කර්ම කළත් ඒවායේ විපාක යටපත් කර කඨිනයේ ආනිසංස ලැබෙන බව දක්වා ඇත. තවද මෙම පිංකමේ ඉතාම වැදගත්කම ප්‍රකට කරන නාගිත හිමියන්ගේ චරිතාපදානය කඨින පිංකමේ අනුසස් මැනවින් ප්‍රකාශ කර ඇත. එවැනි උදාර පිංකම් මෙම වප් පොහෝ දිනයේ ආරම්භ කිරීම මෙම පොහෝ දිනයේ වැදගත්කම මැනවින් ප්‍රකට වේ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ සත්වන වස් කාලය තව්තිසා දෙව්ලොව පාණ්ඩුකම්බල සෛලාසනයෙහි වස් සමාදන්ව මාතෘ දිව්‍යරාජයා ඇතුළු දෙව් පිරිසට අභිධර්මය දේශනා කර මාතෘ දිව්‍යරාජයා ඇතුළු අසූකෝටියක් මාර්ග ඵලයන්ට පත්කර අනතුරුව වප් පොහෝදින වස් පවාරණය කර තව්තිසා දෙව් ලොවින් ශක්‍ර බ්‍රහ්මාදී දෙවිවරුන්ගේ ගරු බුහුමන් මධ‍්‍යයේ රන් ඉනිමඟින් දඹදිව සංකස්ස නගර ද්වාරයට වැඩම කළේත් වප් පොහෝ දිනයේය.
ඒ අසිරිමත් බුදු පෙළහර දුටු සැරියුත් මහරහතන් වහන්සේ සර්වඥයන් වහන්සේට වන්දනා කර මෙසේ ප්‍රකාශ කළහ. ස්වාමිනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස මෙවන් අසිරිමත් බුද්ධ ශ්‍රීයක් තමන් වහන්සේ මෙයට පෙර නොදුටු බවත්, ඒ අවස්ථාවේ බුදුරජාණන් වහන්සේ සැරියුත් තෙරුන් අරඹයා දහම් දේශනා කළ විට දෙවියන් ඇතුළු විශාල පිරිසකට ධර්මාවබෝධය ලැබීය. සැරියුත් තෙරුන් වහන්සේගේ සද්ධි විහාරික භික්ෂූන් පන්සීයක් පමණ රහත් බවට පත් වූහ. සැරියුත් තෙරුන් හා ඇතිවූ ධර්ම සාකච්ඡාව ඇසූ බොහෝදෙනා එහිදී බුදුබව ප්‍රාර්ථනා කළහ. මතු බුදුවන මෛත්‍රී බෝසතාණන් වහන්සේ‍ද මෙහිදී පැවිදි බව ලබාගෙන ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් විවරණ ලබාගත්තේ ද මෙම උතුම් වප් පොහෝ දිනක වේ.
මහින්දාගමනයෙන් පසු දෙවන පෑතිස් මහ රජතෙම මහත් ශාසනික සේවාවක් කොට මිහිඳු හිමියන්ගෙන් එක් අවස්ථාවකදී විමසා සිටියේ ශාසනය ලක්දිව පිහිටියේද යන්නයි. එයට පිළිතුරු දුන් මිහිඳු මාහිමියෝ වදාළේ ශ්‍රී ලංකාවේ මව්පියන්ට දාව උපන් දරුවකු හැදී වැඩී මහණ උපසම්පදාව ලබා ධර්ම විනය හදාරා මේ රටේදීම විනය සංගායනාවක් පවත්වනතුරු ශාසනය නොපිහිටන බවත්ය. අනතුරුව දෙවන පෑතිස් රජුට ඥාතීත්වයක් ඇති අරිට්ඨ අමාත්‍යවරයා මෙහෙණි සස්න පිහිටුවීමට හා ජය ශ්‍රී මහා බෝධිය වැඩම කරගෙන ඒමට දූත පිරිසක් දඹදිවට පිටත්කර හැරියේත් මෙම පෝ දිනකදී වීමත් අරිට්ඨ කුමරු මහණ උපසම්පදා ලැබගෙන පන්සීයක් පිරිස සමඟ මහණ උපසම්පදාව ලබාගත් පසු ධර්ම විනය හදාරා ථූපාරාමයට රැස්වී විනය සංගායනාවක් සිදුකරන ලද්දේ ද අදවන් වප් පුන් පොහෝ දිනකදී වේ.
