කොළඹ හා අවට නාගරික ප්රදේශවල නිරන්තරයෙන් පවතින මාර්ග තදබදය , කලක සිටම කාගේත් කතාබහට ලක්වන මාතෘකාවකි. නොයෙක් තාවකාලික විසඳුම් යොදා බැලුව ද සාර්ථකත්වයක් නොලද ප්රවාහන ප්රශ්නයට දිගු කාලීන විසඳුමක් අවශ්ය බව, මේ වනවිට කොයි කාටත් හොදින් පැහැදිලිවී ඇති කරුණකි.
රටේ දුම්රිය පද්ධතිය ශක්තිමත් කිරීම , මේ වනවිට මෙම ප්රවාහන ප්රශ්නයට දීර්ඝකාලීන හා තිරසර විසදුමක් ලෙස හඳුනාගෙන ඇති අතරම ,. දැනටමත් නව දුම්රිය මාර්ග කිහිපයක්ම රට තුල ගොඩනැන්වීමට යෝජිතව ඇත.
නාගරික රථ-වාහන තදබදය ඉවත් කර කඩිනම් ප්රවාහන පද්ධතියක් ස්ථාපිත කිරීම වෙනුවෙන් ගුවන් දුම්රිය මාර්ග ඇරඹීමේ ක්රියාවලියක්ද ආරම්භ කිරීමට රජය මේ වනවිට සැලසුම් කර ඇත.
එහි ප්රථම ව්යාපෘතිය කැලණි-වැලි දුම්රිය මාර්ගය කේන්ද්ර කරගනිමින් ආරම්භ කිරීමටද රජය සැලසුම් කර ඇත.
ඒ අනුව ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ (ඒඩීබී) ආධාර ඇතිව කැලණි-වැලි දුම්රිය මාර්ගය ගුවන් දුම්රිය මාර්ගයක් ලෙස කොළඹ සිට කොට්ටාව දක්වා ඉදි කිරීමට අවශ්ය සියලු කටයුතු මේ වන විටත් ආරම්භ කර තිබේ. මෙහිදී කොට්ටාවේ සිට පාදුක්ක දක්වා බිම් මට්ටමේ ද්විත්ව දුම්රිය මඟක් ලෙසත්, එතැන් සිට අවිස්සාවේල්ල දක්වා මාර්ගය තනි මාර්ගයක් ලෙසත් සංවර්ධනය කෙරේ. වසර 5ක් තුළ මෙහි වැඩකටයුතු සම්පූර්ණයෙන්ම නිම කිරීමට පියවර ගැනෙනු ඇත. ඒ සඳහා ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව විසින් ඇමරිකන් ඩොලර් බිලියන 1.5ක පමණ මුදලක් සැපයීමට කටයුතු කර ඇත.
මෙහිදී දැනට තිබෙන දුම්රිය මාර්ගය මුළුමනින්ම ඉවත් කර, එයට සමාන්තරව ගුවනින් දුම්රිය මාර්ගය ඉදි කෙරෙන අතර කොළඹ සිටම ද්විත්ව මාර්ගයක් සහිතව දුම්රිය මඟ ඉදි කෙරේ. ඒ අනුව සමස්ත කැලණි-වැලි දුම්රිය මාර්ගයම විදුලි දුම්රිය සේවාවන්ගෙන් සමන්විත කෙරෙන අතර, දැනට ස්ථාපිත දුම්රිය ස්ථානවලට අමතරව තවත් දුම්රිය ස්ථාන දෙකක් ඉදි කෙරෙනු ඇත. ඒ ගොල්ෆ් ක්රීඩාංගණය අසල (මාතා පාර) හා කොට්ටාවට සමීපව (දඹහේන) දුම්රිය ස්ථානය වශයෙනි. එමෙන්ම කොටා පාර, නාරාහේන්පිට, පැඟිරිවත්ත, කොට්ටාව දුම්රිය ස්ථාන නගරයට ආසන්න ස්ථානවල ස්ථාපිත කෙරේ.
. මේ නවීකරණ හා සංවර්ධන කටයුතු සිදු කෙරෙන්නේ වසර 2035 දක්වා වන මඟී අවශ්යතා සැලකිල්ලට ගෙනය .ආරම්භයේදී කොළඹ සිට නුගේගොඩ දක්වා කැලණිවැලි දුම්රිය මාර්ගය සම්පූර්ණයෙන්ම වසා දමා ගුවන් දුම්රිය මාර්ගය ඉදි කෙරෙන අතර නුගේගොඩ සිට අවිස්සාවේල්ල දක්වා දුම්රිය ධාවනය කෙරෙනු ඇත.
කැලණිවැලි ගුවන් දුම්රිය මාර්ගය ඉදි කෙරෙන්නේ කාර්යාල බහුල වේලාවන්හිදී පැය 4ක් (පෙරවරු 7 සිට 9.00 දක්වා හා පස්වරු 4.00 සිට පස්වරු 6.00 දක්වා) විනාඩි 7කට එක් පැත්තකට දුම්රියක් ධාවනය වන පරිදිය. ඒ සඳහා අලුතින් විදුලි දුම්රිය 21ක් ආනයනය කිරීමට නියමිතය .
මේ විදුලි දුම්රියට ,මැදිරි 10ක් 12ක් වැනි විශාල සංඛ්යාවක් අමුණා ධාවනය කළ හැකි වීම විශේෂත්වයක් වේ.
. මීටර් 5.2ක ඉහළින් නව ගුවන් දුම්රිය මාර්ගය ඉඳි කෙරෙන අතර දුම්රිය ධාවනය කෙරෙන්නේ තවත් මීටර් 5ක් ඉහළිනි. ඒ අනුව බිම් මට්ටමේ සිට මීටර් 10ක් ඉහළින් දුම්රිය මාර්ගය ඉදි කෙරේ.
මේ ව්යාපෘතිය අධික ජන ඝනත්වයක් සහිත නගර හරහා ස්ථාපිත කිරීමට යෝජිත හෙයින් ව්යාපෘතිය හෙතිවෙන් නිවාඅ අහිමිවන ජනතාවට අවශ්ය විසදුම ලබාදීමටද සැලසු කර ඇත.. ඒ සදහා මේ වන විට නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය හා එක්ව නව නිවාස 1248ක් පදිංචිකරුවන් වෙනුවෙන් ඉදි කිරීමට කටයුතු කර තිබේ.
එසේම මේ ගුවන් දුම්රිය මාර්ගය මෙරට පරිසර හිතකාමී පළමු දුම්රිය මාර්ගය ලෙසින්ද හදුන්වා ඇත. ඒ අනුව පරිසර හිතකාමී ලෙසින් අධික ශබ්දය මෙන්ම කම්පනවලින් සිදු වන පීඩාවලින් තොරව මේ මාර්ගය ස්ථාපිත කෙරෙන අතර මාර්ගය ඉදි කිරීමේදී වුවද භූගත කුලුනු බැස්සවීමේදීද ඉහළින් දැඩි පහර එල්ල කරමින් කුලුනු ගිලා බැස්සවීම් සිදු නොකෙරේ. ඒ සදහා නවීන තාක්ෂණය භාවිත කරමින් පොළොව තුළට බැස්සවීම් සිදු කෙරෙනු ඇත.
එසේම මාර්ගය ඉදි කිරීමෙන් පසුව දුම්රිය ධාවනයේදී ඇති වන ශබ්දය හා කම්පනයන් සම්බන්ධයෙන්ද මේ වන විට පුළුල් අන්තර්ජාතික මට්ටමින් යුක්තව කටයුතු කර තිබේ. ඒ සදහා දුම්රිය මග දෙපසින් මීටර් 50ක් දක්වා දුරකට ඇති ගොඩනැගිලි කෙරෙහි විශේෂ අවධානය යොමු කර ඇත.
ඒ අනුව මේ මාර්ගය දෙපස ඇති පාසල් රෝහල් වැනි සංවේදී ස්ථාන කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කර ඇති අතර සෙසු මහල් ගොඩනැගිලි මෙන්ම නිවාස කෙරෙහිද විශේෂ අවධානය යොමු කර ඇත. විශේෂයෙන්ම මේ මාර්ගය අවට පිහිටි සියලු ගොඩනැගිලිවල උස මේ වන විටත් ලබා ගෙන ඇති අතර ඒ උසට අනුව අති විය හැක් ශබ්දය පිළිබව මේ වන විටත් අධ්යයනය කර ඇත.
ඒ අධ්යයනයට අනුව අදාළ වන පරිදි ශබ්දය හා කම්පනයට ඔරොත්තු දෙන පරිදි සෙන්ටිමීටර් 25ක කොන්ක්රීට් තාප්පයක් (SOUND BARRIER) දුම්රිය මඟ දෙපසින් ඉදි කෙරෙනු ඇත. ඇතැම් විට එය මීටරයක් දක්වා ඉහළ යෑමට පුළුවන. ඒ අදාළ ප්රදේශවල නිකුත්වන ශබ්දය හා කම්පන සැලකිල්ලට ගනිමිනි.
දුම්රිය ස්ථාන ආසන්න ලෙසින් පිහිටීම නිසා අධික වේගයකින් මේ මාර්ගයේ දුම්රිය ධාවනය කළ නොහැකි වන නමුත් පැයට කිලෝමීටර් 60ක් හෝ ඊට වැඩි වේගයකින් මේ මාර්ගයේ ධාවනයට ඇණවුම් කෙරෙන දුම්රියයන්ගේ පහසුකම් ඇත. එසේම අවශ්ය පරිදි ක්රමයෙන් මැදිරි වැඩි කළ හැකි බවක්ද මේ විදුලි දුම්රියයන් සතුවිම අප වැනි රටකට අවශ්යම වන්නේ වැඩිවන මඟී සංඛ්යාව අනුව ප්රවාහන පද්ධතිය ශක්තිමත් කළ යුතු බැවිනි
ශ්රී ලංකාවේ කම්පනය මැන බැලීමේ අන්තර්ජාතික ක්රමවේදයක් අනුව නීති පද්ධතියක් නොමැති වුවත් කම්පන කෙරෙහිද මෙහිදී අවධානය යොමු කර තිබීම පැසසිය යුතුය.
දිනපතා වාහන තදබදයට හසුවන ජනතාව ගේ මහමඟට ගතවන කාලය ගණනය කළ බැලුවහොත් විනාශවන වැඩ පැය ගණන අති මහත්ය . ඒ නිසාම ප්රවාහන ගැටලුව විසඳීම සඳහා ක්රියාත්මක කරනු ලබන මෙවැනි නව ව්යාපෘති හරහා රටේ ආර්තික ප්රගමනයට ලැබෙන දායකත්වය සුවිශාල වනු ඇත .