* වන්දි ගෙවන්න නැව් සමාගම එකගයි
* මුහුදු පත්ලේ සාම්පලත් පරීක්ෂණයට
ප්‍රබෝධා හෙට්ටිආරච්චි
කොළඹ වරායට නුදුරු මුහුදේ ගිලී ගිය එක්ස්ප්‍රස් පර්ල් බහාලුම් නෞකාව අයත් යාත්‍රා මෙහෙයුම් සමාගම වන එක්ස්-ප්‍රෙස් ෆීඩර්ස් හි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරි ෂ්මුවෙල් ජොකොවිට්ස් ඊයේ (ජුනි 3) මෙම ව්‍යසනය නිසා ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ ජීවනෝපායන් සහ පරිසරය කෙරෙහි ඇති කළ බලපෑම පිළිබඳව දැඩි කනගාටුව මෙන්ම සමාව අයැද තිබේ.
සිංගප්පූරුවේ ලියාපදිංචි මෙම ගිලි ගීය නෞකාවෙන් ඊයේ සවස 5 වන විට තෙල් දූෂණයක් අනාවරණය වී නැති වුවද තෙල් කාන්දු වීමක් සිදුවීමට ඉඩ ඇති බැවින් එය වැළැක්වීම වෙනුවෙන් ශ්‍රී ලංකාව වෑයමක නිරත වෙයි. එක්ස්-ප්‍රෙස් පර්ල් බහාලුම් නෞකාව නයිට්‍රික් අම්ලය ටොන් 25 ක් ද ඇතුළුව බහාලුම් 1,486 ක් ප්‍රවාහනය කරමින් සිටියදී මැයි 20 වන දින ශ්‍රී ලංකාවේ බටහිර වෙරළට ඔබ්බෙන් ගින්නක් ඇතිවිය. අඟහරුවාදා ගින්න නිවා දැමීමට පෙර එය දින 13 ක් තිස්සේ පිළිස්සෙමින් තිබුණි.
සීඑන්ඒ සමඟ සම්මුඛ සාකච්ඡාවකට එක්වෙමින් යාත්‍රා මෙහෙයුම්කරු එක්ස්-ප්‍රෙස් ෆීඩර්ස් හි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරි ෂ්මුවෙල් ජොකොවිට්ස් කියා සිටියේ මෙම තත්ත්වය නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා තම සමාගම ජාත්‍යන්තර ටැංකි හිමිකරුවන්ගේ දූෂණ සම්මේලනය වැනි පාරිසරික විශේෂඥයින් බඳවාගත් බවයි. ඔවුන් ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන් සමඟ සම්බන්ධ වීමට හා වැඩ කිරීමට පටන් ගෙන ඇති අතර වෙරළ පිරිසිදු කිරීම සඳහා බර උපකරණ කිහිපයක් ද ලබා දී ඇත. ඔහු පැවසුවේ බහාලුම් නෞකාවේ පසුපස කොටස ගිලී ඇති බවත් “දැන් මීටර් 21 ක් පමණ ගැඹුරට (මුහුදේ) මුහුදේ තබා ඇති” බවත්ය. නැවේ ඉදිරි කොටස ද “සෙමින් ගිලෙමින් පවතී”. යනුවෙන් ඔහු පැවැසීය.
ශ්‍රී ලංකාව එහි දරුණුතම සාගර පාරිසරික ව්‍යසනයට මුහුණ දී සිටී. නැවේ බහාලුම් වලින් මිලියන ගණනක් ප්ලාස්ටික් පෙති රටේ වෙරළ සහ ධීවර ජලය අපවිත්‍ර කර ඇති අතර, ධීවර තහනමක් සහ දහස් ගණනක් සොල්දාදුවන් සම්බන්ධ වී ඉතා වෙහෙස වී වෙරල පිරිසිදු කිරීමක් සිදු කර ඇත.
මෙම ව්‍යසනයට වන්දි ඉල්ලා සිටින බව ශ්‍රී ලංකා රජය පවසා තිබේ. එය කොපමණ ප්‍රමාණයක් විය හැකිදැයි ඇසූ විට ජොකොවිට්ස් මහතා මෙසේ පැවසීය: “මෙය දැන් තක්සේරු කර තිබෙනවා. නමුත් මෙය දිගු ක්‍රියාවලියක් වනු ඇති බව අප මතක තබා ගත යුතුය … පළමුව, මෙම සිදුවීම අවසන් වන්නේ කවදාදැයි බැලීමට සහ පසුව සම්පූර්ණ හානිය තක්සේරු කිරීම කළ යුතුය. ”
මේ මොහොතේ කිසියම් පිරිවැයක් හෝ හානියක් තක්සේරු කිරීම “ඉතා දුෂ්කර” බව ඔහු පැවසීය. “නමුත් අපි රක්ෂණය කර තිබෙනවා. එක්ස්-ප්‍රෙස් සඳහා සෘජු මූල්‍යමය බර ඉතා සීමිත වනු ඇත. අපි මතක තබා ගත යුතුයි අපි අත්සන් කර මුද්‍රා තබා ඇති බහාලුම් පටවනවා මිසක අපි ඒවා විවෘත කරන්නේ නැහැ. අපගේ නැව්කරුවන්ගේ බහාලුම් නිවැරදිව ඇසුරුම් කර ඇති බවත් ඒවා පිළිබද නිවැරදිව ප්‍රකාශ කිරීම් මත සහ ඔවුන්ගේ වෘත්තීයභාවය මතයි අපි රඳා සිටින්නේ”
ම්වී එක්ස්ප්‍රස් පර්ල් නෞකාවේ වොයේජ් ඩේටා රෙකෝඩරය (වීඩීආර්) සොයා ගැනීම සඳහා ඊයේ සෝදිසි මෙහෙයුමක් ආරම්භ කර තිබේ. බලධාරීන් පැවසුවේ නෞකාවේ ගින්න හට ගැනීමට පෙර සහ පසුව නැව් කපිතාන් අනෙක් අය සමඟ කළ සංවාද තීරණය කිරීමට VDR භාවිතා කරන බවයි. ගින්න සම්බන්ධයෙන් අපරාධ පරීක්ෂණයක් මේ වන විට සිදු වෙමින් පවතින අතර යාත්‍රාවේ කපිතාන්වරයා සහ කාර්ය මණ්ඩලය ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටවීම ද වළක්වා තිබේ. නැවේ ඇති භයානක භාණ්ඩ පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකාවට දැනුම් දී ඇති බව ද කොළඹ වරාය වරායේ මාස්ටර් කපිතාන් නිර්මාල් සිල්වා මහතා පැවසීය. එක්ස්ප්‍රස් පර්ල් නෞකාවෙන් දැනට සිදුව ඇති අලාභය ගණනය කර ගෙවීමට අදාළ නෞකාව හිමි සමාගම එකඟ වී තිබේ.
මේ අතර එක්ස්ප්‍රෙස් පර්ල් නැව ගිනිගැනීම හා මුහුදුබත් වීමේ බලපෑමෙන් සාගර සහ මීගමුව කලපුවේ පීඑච් මට්ටමේ කිසිදු වෙනසක් සිදු නොවූ බව මූලික වාර්තා සොයාගෙන ඇතැයි රට පුරා සමුද්‍ර සම්පත් හා වෙරළ තීරය පිළිබඳ නිරන්තරයෙන් පරීක්ෂණ පවත්වන නාරා සමුද්‍ර පර්යේෂණ ආයතතනය පවසයි. එම ආයතනය උපුටා දක්වමින් රාජ්‍ය අමාත්‍ය කාංචන විජේ්සේකර මහතා පවසන්නේ මුහුදු පත්ලේ විශේෂ කරුණු පිළිබඳ පරීක්ෂණවල ප්‍රතිඵල බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින බවයි. එක්ස්ප්‍රෙස්පර්ල් වෙතින් තෙල් කාන්දුවක් ඇත්නම් සමුද්‍ර පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරිය විසින් උපාය මාර්ගික සැලැස්මක් සකස් කර ඇති බව ද හෙතෙම කීය. යාත්‍රා සහ අනුමාන කෙරෙන ස්ථාන වටා බූම්ස් සහ ස්කිමර් භාවිතා කරන අතර තෙල් විසුරුවා හැරීමට ඉසින භාවිතයෙන් පූර්ණ වෙරළ පිරිසිදු කිරීම සඳහා හදිසි සැලසුම් ද ඇති බව ඔහු කියයි.
